“Het is een complex vraagstuk, maar inzetten op waterstof is absoluut noodzakelijk naast andere verduurzamingsopties”
Vorig jaar spraken we Tessa Hermens van Ruremonde, programmaleider Verduurzaming Industrie en Glastuinbouw bij de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) over de energietransitie. Een topic dat destijds aan bod kwam, was waterstof op zee. “Een van de projecten waar de NVDE samen met andere partijen sinds 2022 naar kijkt, is hoe offshore elektrolyse hoger op de agenda kan worden gezet. Het is wel degelijk mogelijk om tegen 2030 groene waterstof op zee operationeel te hebben als er nu al actie wordt ondernomen”, stelde Hermens vorig jaar. Wat is inmiddels de stand van zaken?
“Er is in een jaar tijd veel gebeurd”, stelt Hermens. “Er worden nu pilots en demo’s voor een eerste waterstofproject voorbereid met financiële ondersteuning van de overheid. Deze projecten zullen onder andere worden gecombineerd met een windpark ten noorden van de Waddeneilanden zodat de eerste grootschalige waterstofproductie op zee kan worden gerealiseerd.” De overheid kondigde het project afgelopen maart aan. “Er komt een windpark dat goed is voor circa 500 Megawatt elektrolysecapaciteit en dat rond 2031 operationeel is. De keuze voor deze locatie heeft te maken met een lastige ontsluiting van elektriciteit in het waddengebied. De opgewekte windenergie zal voor het leeuwendeel niet in de vorm van elektriciteit, maar in de vorm van waterstof aan land worden gebracht. Hier wordt het op een waterstofnetwerk aangesloten.”
Nog geen lente
Het bekendmaken van de pilot is een enorme doorbraak, gaat ze verder, maar één zwaluw maakt nog geen zomer. “In het waterstoftraject speelt heel veel op verschillende gebieden. Tegelijkertijd moet het beleid eromheen volledig vanaf nul worden opgebouwd. Feit blijft dat er vooralsnog amper groene waterstofproductie is, ook niet op land. Er zijn continu ontwikkelingen in beleid, maar het gaat langzaam en het geheel is complex. Zo is er bijvoorbeeld nog productiesubsidie nodig om business cases rond te krijgen. Maar ook een afnamesubsidie is wenselijk, zodat het voor gebruikers goedkoper wordt om de groene waterstof te kopen. Groene waterstof is momenteel nog veel duurder dan alternatieven. Dat alles maakt het een ingewikkeld thema. Partijen die als strategie hebben bedacht om van gas over te schakelen op groene waterstof doen er goed aan om de randvoorwaarden die bij deze jonge technologie komen kijken, onder de loep te nemen. Het is geen eenvoudige, goedkope plug-and-play oplossing waar je meteen op kunt overstappen. Dit is belangrijk om in beeld te hebben. Wie helemaal niets doet en wacht tot de waterstofringleiding in zijn achtertuin ligt, haalt mogelijk de klimaatdoelstellingen niet.”
Windenergie
Daarnaast is de productie van groene waterstof afhankelijk van wind- of zonne-energie, terwijl de wind niet altijd waait en zon niet altijd hard schijnt. “Er is in Europa vastgelegd wanneer waterstof groen mag worden genoemd. De eerstkomende jaren mag er op maandniveau worden gecorreleerd aan de energiebron. Maar op de langere termijn wordt gerekend op uurniveau, waardoor de correlatie tussen opwek en productie veel nauwgezetter zal worden gemaakt. De relatie moet dus goed zijn. Wij staan hier als NVDE achter, groene waterstof moet tenslotte echt groen zijn. Het nadeel is dat het impact heeft op de business case van de elektrolyser, want die draait niet het volledige jaar terwijl de CAPEX er niet minder om is. Daar zal dus rekening mee moeten worden gehouden.”
Waterstofroute
“Het is een complex vraagstuk, maar inzetten op waterstof is absoluut noodzakelijk naast andere verduurzamingsopties”, aldus Hermens. “Er zijn veel grote industriële partijen die momenteel grijze waterstof gebruiken, en nieuwe partijen waar waterstof een logische route voor is. Als we die industrie in Nederland willen houden of krijgen, is er veel groene waterstof nodig. Maar waterstof is zeker niet de enige oplossing. Meer routes bewandelen is voor iedereen een must.”