Nationale CO2-tax: straf of zegen?

Column Egbert Klop: Nationale CO2-tax: straf of zegen?

"Mijn vorige bijdrage in juni dit jaar had ik de titel ‘Stilte voor de storm’ meegegeven. Dat is nu drie maanden geleden, en was nog in het tijdperk dat het woord ‘ CO2-heffing’ door de industrie met angst en beven in de mond werd genomen. Inmiddels – na volledige revisie van het industriële deel van het Klimaatakkoord – weten we meer, en eigenlijk ook weer niet. De besparingsdoelstelling voor de industrie voor 2030 staat, en is meer dan uitdagend. De verplichte CO2-reductieplannen zijn inmiddels van tafel. Dat CO2-heffing voor de industrie (ETS) eraan komt en vanaf 2020 wordt geïmplementeerd, is een feit. En dat de financiële impact daarvan op middellange termijn groot is, daaraan hoeft ook niet te worden getwijfeld.

Een interessante ontwikkeling is dat bij onze oosterburen hetzelfde politieke proces wordt doorlopen. In het augustusnummer van Neue Energie staan twee interessante interviews met Volker Quaschning en Joachim Nitsch. Ook zij voorzien CO2-prijzen van rond de 150 Euro per ton en noemen de haalbaarheid en rechtmatigheid van een Europese CO2-tax, naast het bestaande ETS. Nederland staat dus niet alleen voor deze uitdaging!

Het ETS maakt gebruik van het cap & trade systeem. Door structurele vermindering van beschikbare CO2-rechten zullen de CO2-emissie kosten jaarlijks toenemen. De CO2-tax komt daar bovenop, deze focust op de ‘vermijdbare’ CO2-emissie. Het vermijdbare deel wordt bepaald door een EU-benchmark en de bepaling daarvan wordt een boeiend proces. De hoogte van de CO2-heffing stijgt ieder jaar en daardoor gaat de haalbaarheidslat voor reductiemaatregelen omlaag. Uiteindelijk tellen de harde CO2-tonnen en moet links- of rechtsom de emissiereductie voor de BV Nederland bereikt worden.

Waar zit dan de grootste zorg? Die zit in de jarenlange doorlooptijd en de onduidelijkheid voor de industrie. Vrijwel geen ETS-bedrijf weet waar hij aan toe is, en men wacht op de uitwerking van zowel de CO2-taks als de SDE++. Met een beperkt aantal grote bedrijven wordt overlegd, maar het merendeel van de ETS-deelnemers heeft onvoldoende informatie en zit met veel vragen. Het hele proces duurt te lang. Bedrijven stellen investeringsbeslissingen uit en de termijn om maatregelen door te voeren wordt steeds korter. En soms wordt er ‘gewoon’ gekozen voor aardgas als energiebron.

Maar is de CO2-taks nu een straf of een zegen? Naar mijn mening wordt de CO2-tax een straf als de industrie niet tijdig en adequaat wordt geïnformeerd. Veel investeringsbeslissingen hangen namelijk samen met het al dan niet doorgaan van een extra belasting. Daartegenover staat dat ik geloof dat de CO2-hefffing een zegen kan zijn. Mits die reactietijd er wel is en als de opbrengsten van de CO2-tax die door de ‘achterblijvers’ wordt opgehoest, wordt teruggeploegd naar de industriële ‘voorlopers’. Een punt van aandacht is wel de emissie buiten de eigen inrichting. Wordt scope 2, en wellicht scope 3-emissie, in de toekomst ook meegenomen?

Tot slot: robuuste, transparante fiscale maatregelen worden door burger en bedrijven snel en goed begrepen: het gaat immers om je eigen portemonnee. Ook om die reden heb ik er vertrouwen in dat het mechanisme gaat werken. Dus alles wegend, heb ik vertrouwen in de CO2-tax als middel om het doel te bereiken. Ook in de praktijk zie ik dat bedrijven er zelf voor kiezen een CO2-reductieplan op te stellen, en daarmee de bakens van hun investeringsroute voor de energietransitie naar 2030 en verder uit te zetten."

Egbert Klop
Managing director BlueTerra Energy Experts
egbert.klop@blueterra.nl