Import van groene waterstof
Groene waterstof importeren kan een interessante route zijn voor de industrie om de energievoorziening te verduurzamen. De Haven van Amsterdam lijkt hiervoor een geschikte locatie. Daarom is in 2021 een consortium opgericht (H2A-platform) om het idee verder vorm te geven. De ontwikkelingen volgen elkaar inmiddels snel op. Vicoma voerde in opdracht van het consortium een haalbaarheidsstudie uit naar de verschillende dragers van waterstof. Corné Groen, manager Consultancy bij Vicoma licht het project toe.
“Al enige jaren geleden ontstonden de eerste ideeën voor het importeren van waterstof via de Port of Amsterdam. De behoefte aan duurzame energie is veel groter dan we in deze regio kunnen produceren met zon en wind. En de vraag zal de komende tijd nog sterk toenemen. Daarom is import van groene waterstof een onmisbare aanvulling”, stelt Groen.
LOHC
In de Amsterdamse haven is veel opslagcapaciteit aanwezig. “Momenteel is er veel opslagcapaciteit voor fossiele vloeistoffen. Deze infrastructuur zou ook kunnen worden gebruikt voor waterstof dat is gebonden aan organische draagmoleculen. Wanneer je waterstof opslaat in een vloeistof, een Liquid Organic Hydrogen Carrier (LOHC), dan wordt het mogelijk om het op te slaan zonder dat je het moet koelen of onder druk moet brengen. Dit maakt het ook mogelijk waterstof te transporteren met traditionele bunkerschepen die nu voor fossiele brandstoffen worden gebruikt.”
Katalysator
Eenmaal de vloeibare waterstof op zijn bestemming is aangekomen, moet deze worden uitgepakt. “Dat gebeurt in een dehydrogeniseringsfabriek waar met een katalysator de waterstof chemisch weer wordt vrijgemaakt. In een volgende fase vindt het comprimeren plaats. Eenmaal gecomprimeerd kan het bijvoorbeeld in de waterstofbackbone die nu in ontwikkeling is, worden geïnjecteerd of worden doorgestuurd naar het Europese achterland. Er zijn diverse potentiële afnemers in de regio die mogelijkheden zien. Er is dus zeker een markt aanwezig om waterstof te gebruiken.”
Haalbaarheidsstudie
Vloeistofimport en – overslag is voor Amsterdam een bekende markt, maar de import van LOHC is nog nieuw. “Daarom werd ons gevraagd een haalbaarheidsstudie uit te voeren. Dit om na te gaan hoe de opslag- en verwerkingsketen er dan uit moet zien, welke technologieën er beschikbaar zijn, wat de benodigde oppervlakte is voor een dehydrogeniseringsfabriek, welke informatie nodig is om de supply chain en logistieke bewegingen op te zetten, enzovoort.”
Volwassen technologie
De technologie van LOHC is volwassen genoeg om waterstof te importeren. Dat is een van de conclusies. “Zo is Hydrogenious, een van de consortiumpartners al verrassend ver met hun technologie. Het Duitse bedrijf gebruikt dibenzyltolueen om waterstof aan te binden en is hiermee al actief in meerdere projecten in diverse landen.”
Schaalgrootte
De haalbaarheidsstudie leidde ook tot de bewustwording van de schaalgrootte. “De doelstelling is om uiteindelijk 1 miljoen ton waterstof op jaarbasis te importeren in Amsterdam. Dat is veel om mee te beginnen. Daarom is er een aantal stappen gedefinieerd die daartoe moeten leiden. We hebben onderzocht hoe je een basis kunt neerzetten om daar vervolgens eenvoudig op te kunnen voortbouwen waarbij we ook het financiële investeringsplaatje inzichtelijk hebben gemaakt. De eerste stap is wellicht een fabriek die een volume van 30.000 ton waterstof op jaarbasis kan verwerken.”
Supply chain
Een belangrijke vervolgstap wordt het opzetten van een keten van toeleveranciers en afnemers. Groen: “Vergeleken met gasvormig, gecomprimeerd waterstof door een leiding wordt LOHC als transportmiddel rendabel vanaf afstanden van zo’n 3 à 4000 km. Naast de energie die nodig is voor het (de)hydrogenisatieproces, zijn vooral de scheepsbewegingen (het benodigde volume dat moet worden verplaatst) hierin relevant. Het transport hoeft niet onder druk of gekoeld, een groot voordeel ten opzichte van ammonia of vloeibare waterstof. Daarom is het belangrijk om na te gaan waar de groene waterstof in grote volumes kan worden geproduceerd en wie eventuele afnemers kunnen zijn. Daar is het consortium nu druk mee bezig.”
Nieuwe fase
Eind oktober is een nieuwe fase van het project ingegaan. Drie partners – Tankopslagbedrijf Evos, Hydrogenious specialist op het gebied van LOHC en Port of Amsterdam ondertekenden een Memorandum of Understanding. Daarin geven ze aan om de gezamenlijke grootschalige import- en opslagvoorzieningen voor waterstof op te zetten in de Amsterdamse haven. De voorzieningen zullen bestaan uit een grootschalige ontkoppelingsfabriek voor LOHC (dehydrogeneringsproces) met een capaciteit van zo’n 100-500 ton waterstof per dag en bijbehorende infrastructuur. Alle drie de partijen zijn medeoprichters van het H2A-platform.
Opschalen
Port of Amsterdam wil de mogelijkheden van import van groene waterstof nog verder opschalen. Het werkt daarvoor onder meer nauw samen met commerciële partijen die werken aan groene waterstofontwikkeling in de Amsterdamse haven. SkyNRG, gespecialiseerd in duurzame vliegtuigbrandstof (SAF in de Engelse afkorting), ontwikkelt bijvoorbeeld een netwerk van SAF productiefaciliteiten die groene waterstof nodig hebben als input. Evos Amsterdam is exploitant van meng- en opslagterminals in de haven, en werkt aan de liquid organic hydrogen carrier supply chain.
Abu Dhabi
In januari dit jaar ondertekenden Port of Amsterdam en Masdar een Memorandum of Understanding om de ontwikkeling van een groene waterstofketen van Abu Dhabi naar Amsterdam te verkennen. Masdar is actief betrokken in een aantal projecten die gericht zijn op groene waterstofproductie. De partijen zullen samen diverse transportmethodes voor waterstof verkennen, met een focus op liquid organic hydrogen carriers en vloeibare waterstof.