“Energieopslag komt veel meer binnen handbereik van bedrijven”

De Rhino batterij heeft een vermogen van 12 MW, gebouwd door ESNL-lid GIGA Storage. (foto: GIGA Storage)

De energietransitie dwingt bedrijven om anders met hun energiebehoefte om te gaan. Bedrijven zullen meer dan ooit het heft in eigen handen moeten nemen. Energieopslag speelt daarbij een belangrijke rol. Het leidt niet alleen tot maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar ook tot nieuwe economisch rendabele business modellen. Een gesprek met branchemanager Jeroen Neefs en kersvers bestuurslid Margien Storm van Leeuwen van Energy Storage NL (ESNL).

Margien Storm van Leeuwen en Jeroen Neefs

“Opslagtechnologieën spelen een dominante rol in de energietransitie en die rol zal de komende jaren nog veel groter worden. Daar willen we als Energy Storage NL (ESNL) een actieve rol in spelen”, zegt Storm van Leeuwen. Branchemanager Neefs vult aan: “Onze missie is om kennis centraal beschikbaar te maken en bedrijven, kennisinstellingen, overheden en financiers op een betekenisvolle manier met elkaar te verbinden.” Die verbinding is hard nodig. “Veel energieopslagtechnologieën zijn inmiddels bekend en velen zijn gevalideerd, maar het is voor de industrie soms lastig om duurzame business cases te creëren. Ze worden regelmatig afgeremd door obstakels.” Storm van Leeuwen vult aan met een voorbeeld. “Er is een toename van duurzame energieopwekking, maar tegelijkertijd dreigt congestie en remt oude wet- en regelgeving kansrijke business cases af. Zo hebben opslagbedrijven vaak te maken met hoge transporttarieven. Momenteel geldt dat opwekkers van energie geen transporttarief hoeven te betalen, gebruikers van energie, zoals batterijen nu gezien worden, betalen juist het gehele transporttarief. Dit loopt jaarlijks in de miljoen euro’s. Het is daarom belangrijk om met alle partijen – ook politici – om de tafel te zitten en kennis te delen over álle energie-opslagtechnologieën: niet alleen batterij-opslag, maar ook vliegwielen, warmteterugwinning, waterstofopslag, … Door kennisdeling kunnen we een en ander – in positieve zin – in beweging zetten.”

Veel vragen vanuit de industrie

De ontwikkelingen rond energieopslag volgen elkaar snel op. Storm van Leeuwen: “Tegelijkertijd merk ik dat de industrie nog met veel vragen zit. Er is geen holy grail die je plug-and-play kunt toepassen. Alle technologieën hebben zowel voor- als nadelen terwijl een oplossing die voor één bedrijf geschikt is helemaal niet past bij de bedrijfsvoering van een ander.” Er is vanuit de markt niet alleen meer kennis over de technologieën zelf gewenst, gaat ze verder. “Men wil ook weten hoe ver welke technologie al is doorontwikkeld en wat de groeiverwachtingen zijn. Bedrijven willen risico’s in kaart brengen, evenals weten wat de randvoorwaarden zijn vanuit wet- en regelgeving en keuringen.” Neefs: “Bedrijven kijken naar kansrijke business cases. Het is aan ons de taak om alle vragen te verzamelen en antwoorden te bieden, niet alleen door middel van kennissessies, lezingen en nieuwsbrieven, maar ook door bijvoorbeeld marktrapportages beschikbaar te stellen en partijen aan elkaar te koppelen.”

Breng de behoefte in kaart

Het is voor bedrijven vaak lastig te bepalen waar op in te zetten. Storm van Leeuwen: “Mijn advies is om te beginnen bij het scherp definiëren hoe je toekomstige situatie er als bedrijfsvoering uitziet. Wat is je behoefte vandaag en hoe ziet die behoefte er over vijf of tien jaar eruit? Op die manier maak je het verschil inzichtelijk en kun je in gesprek om te kijken op welke manier en met welke partijen je deze stappen kunt maken.”

Alternatieve verdienmodellen ontstaan

Vervolgens alle technologieën bestuderen, hoeft volgens Storm van Leeuwen niet. “Het is zonde om het wiel opnieuw te moeten uitvinden. Je kunt bijvoorbeeld via ESNL kijken welke bedrijven zich hebben verdiept in alle beschikbare energieopslagtechnologieën. Zij hebben zich gespecialiseerd in het begeleiden van de implementatie van energieopslagtechnologieën. Daarnaast moet je als producerend bedrijf wel voortdurend je doelen of missie bewaken: de één zet in op 100% CO2-neutraliteit, een ander wil uitbreiden zonder aansluitproblemen te krijgen en weer een ander wil zijn transportvloot elektrificeren. Als je dit helder voor ogen blijft houden, zul je al snel merken dat er anderen zijn die met dezelfde vragen rondlopen.” Neefs: “Ik sluit me hier helemaal bij aan. Door je bedrijfsdoelen helder te stellen en te investeren in energieopslag kom je niet alleen tot verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar betekent het ook dat je er nieuwe of alternatieve verdienmodellen door creëert.”

Voorbeelden

Storm van Leeuwen geeft een aantal voorbeelden van potentiële succesvolle business modellen: “Bedrijven die veel logistieke bewegingen maken, denken er misschien over na om hun vrachtwagens te elektrificeren vanuit de eigen energieopwekking (pv-panelen). Ze zouden daarbij kunnen onderzoeken of ze op hun terrein niet alleen voor de eigen vloot, maar voor heel het bedrijventerrein als tankstation kunnen fungeren. Dat is wellicht een interessante route die ze kunnen onderzoeken.” Daarnaast kun je mogelijk ook opslagtechnologieën combineren. “Het slim afstemmen van de opslag van energie in warmte dan wel elektriciteit naargelang de behoefte, kan eveneens leiden tot een nieuw business model.”

Hoge energieprijzen

De hoge energieprijzen kun je ook zien als een cadeautje of een incentive, stelt Neefs: “De hoge elektriciteitsprijzen zetten bedrijven ertoe aan na te denken over strategische inkoop en opslag van energie wanneer de elektriciteitsprijs gunstig is en de verkoop wanneer de prijzen hoog zijn. Met de wetenschap dat energieprijzen in de toekomst veel volatieler zijn, wordt energieopslag steeds interessanter.”

Binnen handbereik

Storm van Leeuwen besluit: “Het is belangrijk om je te realiseren dat er een verschuiving is geweest van opslag van energie in kolen en gascavernes en dergelijke naar energieopslagsystemen die meer binnen handbereik van bedrijven liggen. Het geeft je een autonomie om er daadwerkelijk iets mee te doen en biedt veel kansen als je het heft in eigen handen neemt. ESNL zelf is overigens ook geïnteresseerd in wat energieopslag voor bedrijven kan betekenen. Ook wij leren voortdurend bij omdat het om heel veel verschillende stakeholders gaat.”